Jonge dienstplichtige soldaten, die in de Achterhoek werden gestationeerd in zogenaamde grensbataljons, namen in 1939 en begin 1940 de voorbereiding op een eventuele Duitse legerinval niet al te serieus. Deze soldaten bewaakten overal in de Achterhoek bruggen en andere objecten en bouwden stellingen om die objecten te verdedigen. Ze verveelden zich vaak en hielpen daarom mee op boerderijen, zoals in Ruurlo. In Doetinchem kregen ze knutselpakketten aangereikt, om de tijd te doden. In de vroege ochtend van 10 mei 1940 veranderde alles voor die soldaten, doordat het Duitse leger Nederland binnenviel.

Wat die soldaten meemaakten en dachten staat opgetekend in het boek ‘Beter 3 jaar mobilisatie dan 3 minuten vechten’, voorbereiding en strijd in mei 1940 in de Achterhoek, langs de IJssel en op de Grebbeberg dat binnenkort verschijnt. Het belicht een minder bestudeerde periode van de Tweede Wereldoorlog, waarbij veel Nederlandse doden vielen. De eerste dode was kapitein Willem Voltelen uit Doesburg. Hij kwam uit zijn dekkingspositie in Doetinchem en werd getroffen door een stuk metaal van de brug over de Oude IJssel. Die brug was één van de vele objecten in de Achterhoek die vernietigd werd, om de Duitse opmars te vertragen.
In Zutphen sneuvelde vervolgens Karel Ernst Teijgeler, doordat een Duitse trein ongehinderd via Winterswijk kon doorrijden en vanuit de trein het vuur opende. Dat deed veel met het gemoed van de andere soldaten. De meeste soldaten van de grensbataljons wisten wel op de afgesproken plaatsen de IJssel over te komen, voordat het Duitse leger daar aankwam. Alleen het grootste deel van de grenswachten wist zich niet tijdig terug te trekken en werden gevangen genomen.

De gelegerde soldaten in de Achterhoek kwamen voor het grootste deel uit de provincies Utrecht, Overijssel, Drenthe en Noord-Holland. Na het oversteken van de IJssel werden ze als reserve-eenheden ingezet in De Hoven en bij Dieren. Daar veranderde Duits artillerievuur de Nederlandse posities in de uiterwaarden in een hel. Er vielen onder de Nederlandse soldaten tientallen doden en zwaargewonden. Door niet eerder gepubliceerde dagboeken van die soldaten, afgelegde verklaringen, brieven en interviews zijn die gevechten van minuut tot minuut gereconstrueerd. Door deze uitgebreide opzet bevat het boek nieuwe inzichten over het strijdverloop en wie de werkelijke helden waren zoals Arie Koenen, Izak Nooteboom en Jan Doorson. Doorson was van Surinaamse afkomst maar liep na de oorlog een onderscheiding mis. Ook staken soldaten zonder duidelijke reden al snel de witte vlag omhoog of weigerden zelfs te vechten.

De jonge mannen uit de Achterhoek vochten juist voor een groot deel op de Grebbeberg, van wie er veel sneuvelden. Ook dat is in kaart gebracht, net als het krijgsgevangenschap dat daar op volgde, de vrijlating een maand later, en het opnieuw in krijgsgevangenschap nemen in 1943.

Het rijk geïllustreerde boek beslaat 240 pagina’s en ruim 400 foto’s en is geschreven door Robert Ellenkamp, Jean Kreunen en Bertus de Groot. Robert Ellenkamp heeft al meerdere boeken geschreven over de Tweede Wereldoorlog. Jean Kreunen is verzamelaar van spullen uit de Tweede Wereldoorlog en is vooral bekend van zijn oorlogsmuseum in Hengelo (GD) en zijn boek ‘Een kist vol oorlogsverhalen’. Bertus de Groot uit Lopik doet al ruim 30 jaar onderzoek naar deze periode in de Achterhoek en sprak met veel oud-soldaten en bewoners en raadpleegde veelvuldig militaire archieven.

‘Beter 3 jaar mobilisatie dan 3 minuten vechten’ verschijnt in een beperkte oplage voor een prijs van 34,95 euro en is vanaf 12 april verkrijgbaar. Kijk voor meer informatie en bestellen op www.omkijkpunt.nl.