Mobilisatie theepot

Vanwege de mobilisatie vanaf 28 augustus 1939 tot aan mei 1940 zaten militairen in dorpen en stadjes langs de grenzen en rondom de verdedigingslinies ingekwartierd. Hierdoor kwamen ze veelvuldig met de lokale bevolking in contact. De saamhorigheid en verbroedering die dit soms met zich meebracht droeg bij aan de populariteit van de Nederlandse soldaten.

Er verschenen allerlei memorabilia als aandenken aan de mobilisatietijd. Een bijzonder mobilisatie memorabilia is deze theepot. Ten tijde van de mobilisatie werden allerlei souvenirs gemaakt. De gemobiliseerde soldaten konden die kopen en bij het weinige verlof dat ze hadden meenemen voor de ouders, de vrouw of het vriendinnetje. Er waren jeneverkruiken, lucifershouders, asbakken, broches, theelepeltjes en deze bijzondere theepotten.

De theepotten werden in twee kleuren op de markt gebracht, een crèmekleurige vervaardigd bij Mosa en de hier getoonde mintgroene versie waarvan de maker niet bekend is, de pot is helaas niet gemerkt.

De dekselknop is een gehelmd soldatenhoofd.

In reliëf staat afgebeeld Nederland met de tekst; “Je Maintiendrai”. Aan de andere kant in reliëf Nederlands Indië met de tekst; “Ik zal handhaven.”

De spreuk “Je Maintiendrai” komt oorspronkelijk van het Huis van Oranje Nassau. Vanaf 1815 werd het de wapenspreuk van Nederland.

Schaal van aluminium van een gecrashte Wellington.

Op 30 augustus 1940 sloeg in de buurt van Halle gemeente Zelhem een Engelse Wellington bommenwerper van 214 squadron te pletter. De bemanning overleefde

de crash niet. Ze werden op het kerkhof van Halle ter aarde besteld waar ze vandaag de dag nog liggen.

Naam                                                     leeftijd              datum overlijden

Sergeant G.H. Bainbridge                        29 jaar             30-08-1940

Flying Officer L.M. Craigie-Halkett                                    30-08-1940

Pilot Officer W.B.S. Cunynghame              22 jaar             30-08-1940

Sergeant S.J. Haldane                              19 jaar             30-08-1940

Sergeant G.E. Merryweather                     20 jaar            30-08-1940

Sergeant A.B. Puzey                                20 jaar            30-08-1940

Na een vliegtuig crash was het gebruikelijk dat de plaatselijke bevolking zo veel mogelijk van een vliegtuig in handen probeerde te krijgen. Vaak draaiden ze allerlei delen van een vliegtuig waar ze in de regel niets mee konden. In dit geval hebben ze een deel van het aluminium van de romp meegenomen. Het is bewerkt tot een souvenir ter nagedachtenis aan de bemanning van deze crash in 1940.

In de schaal staat de volgende tekst:

“Ter herinnering aan de gevallen vliegers Halle 1940”.

Ook het keurmerk van de Engelse luchtvaart  autoriteiten is nog aanwezig.

Voor de zeer uitgebreide informatie over deze crash verwijs ik u graag naar de site van Oud Zelhem. B.Eenink heeft daar een zeer uitgebreid verhaal gepubliceerd.

www.oudzelhem.nl/oorlog/verhalen/graven-halle/omschrijving.htm

Klappspaten of Duits  klapschopje.

De klapschop met het puntige blad is ingesteld volgens order van 12 november 1938. Het werd ingevoerd als de standaard Duitse oorlogsschop. Het uitgevouwen blad wordt op de plaats gehouden door het aandraaien van de bakelieten draaiknop. De schop kon in drie standen worden gezet. Als eerste dubbel geklapt om hem te vervoeren in het foedraal. Als tweede in een hoek van 90 graden als pikhouweel. Als derde helemaal recht uitgeklapt als schop.

Het foudraal van de achterzijde.

De Wehrmacht Abnahme Ambt stempel in de schop en de drie letter fabriekscode.

‘gyr’ staat voor ‘Hugo Lindner, “Delta”-Werk’ in Solingen. Productiejaar 1941.

Er waren 2 modellen.

Het eerste model had een brede leren flap die over de schop heen ging en aan de buitenzijde van het foedraal met een knopsluiting werd vastgezet. Verder zat er aan de achterkant rechts een lus om de bajonet door te schuiven. Onderin de punt van het foedraal zat een metalen versteviging.

Het tweede model had een soort deksel die in zijn geheel over de bovenkant van de schop kon klappen. Een eenvoudig leren riempje met een knopsluiting hield de boel op de plaats. De metalen versteviging in de punt was toen vervallen.

Het hier getoonde model is het tweede type.

Een order van 26 januari 1938 schreef voor dat alle hoezen van surrogaatleer (geperst papier) gemaakt moest worden. Alleen de koppellussen en het sluitriemen werden nog van echt leer gemaakt i.v.m. de zware belasting van die onderdelen.

Bron: Uniforms and traditions of the German Army 1933-1945 Volume 3.

By John R Angolia and Adolf Schlicht. ISBN Nr.0-912138-37-8

Humor tijdens de oorlog.

Het dagelijkse leven was niet altijd even eenvoudig tijdens de tweede wereldoorlog. Er heerste veel schaarste en later ook voedsel tekorten.

De distributie van alle dagelijkse benodigdheden met het distributiebonnen systeem maakte het er niet gemakkelijker op. Ook in zulke tijden zijn er altijd weer mensen die van de nood een deugd maken. Ons object is ook een voorbeeld van vooral het gevoel voor humor niet verliezen.

Nagenoeg alles was op de bon en dus niet vrij verkrijgbaar, behalve……..

De liefde, daar waren geen bonnen voor nodig.

Verwundeten Abzeichen 1939. Gewonden onderscheiding 1939.

Met de uitbraak van de Tweede Wereldoorlog, op 1 september 1939, werd door Adolf Hitler het verwundeten abzeichen opnieuw ingesteld. Een aangepaste versie van het Eerste Wereldoorlog model, het oude type helm werd vervangen door het nieuwe Model 1935 type. De medaille werd uitgereikt aan al het militaire personeel en later (vanaf maart 1943) ook aan geüniformeerde burgers die gewond raakten als gevolg van lucht aanvallen.

Het Verwundeten Abzeichen kende drie gradaties;

Zwart voor één of twee verwondingen.

Zilver voor drie en vier verwondingen.

Goud voor vijf en meer verwondingen.

Er waren wel een aantal uitzonderingen, als de soldaat een ledemaat of het gezichtsvermogen verloor dan kreeg hij ongeacht of het aantal verwondingen minder dan drie was direct een zilveren abzeichen. In het geval van overlijden of algehele invaliditeit werd het gouden abzeichen toegekend. Het verwundeten abzeichen werd alleen toegekend als de soldaat gewond was naar aanleiding van vijandelijke acties de enige uitzonderingen waren bevriezingsgevallen.

Nr. 30 is het Liefer Nummer van Hauptmüntzambt te Wien Oostenrijk. De meeste leveranciers merkten hun producten met het aan hen toegewezen Lieferungs nummer.

Het zwarte abzeichen meestal in een gestanste holle uitvoering werd in een papieren zakje uitgereikt.

Het zilveren en gouden abzeichen waren in de regel in een massieve uitvoering en werden in een medailledoosje uitgereikt. In het midden van de oorlog is het echter ook voorgekomen dat bij gebrek aan materiaal en aanvoer een zwart abzeichen zilverkleurig werd geschilderd en gewoon ion een zakje werd uitgereikt.

Het verwundeten abzeichen werd op de linker borstzak van het uniform gedragen net onder het IJzeren Kruis eerste klasse en eventuele andere gevechtsonderscheidingen.

In totaal waren er 24 Duitse firma’s die het verwundeten abzeichen in de diverse versies hebben geproduceerd. Kleine verschillen tussen de verschillende makers zijn dus mogelijk.

Geraadpleegde bron: for Führer and Fatherland by LTC. John R. Angolia 1976.

Foto’s Jim Kreunen

Panzer-Verniechtungsabzeichen.

Sonderabzeichen für das Niederkämpfen von Panzerkampfwagen durch Einzelkämpfer. (Onderscheiding voor het vernietigen van een pantserwagens door een individuele soldaat)

Deze onderscheiding welke op de rechterarm gedragen werd is ingevoerd op 9 maart 1942. Hij werd echter teruggedateerd op 21 juni 1941 zodat alle Duitse soldaten die de veldtocht in Rusland hadden meegemaakt en zich in principe gekwalificeerd hadden alsnog in aanmerking kwamen voor deze onderscheiding.

Het Panzer-Verniechtungsabzeichen werd in zilver en goud uitgegeven.Een soldaat kon vijf zilveren op zijn mouw naaien en als hij een zesde tank had afgeschoten dan kreeg hij een gouden onderscheiding die vijf zilveren moest vervangen. Als een soldaat  acht vijandelijke tanks had vernietigd mocht hij één gouden en drie zilveren onderscheidingen onder elkaar op zijn mouw dragen.  Het Panzer-Verniechtungsabzeichen is een moeilijk te vinden onderscheiding met een mooie uitstraling en vormgeving.

Een Obergefreiter met 4 Panzer-Verniechtungsabzeichens op de mouw.

Geraadpleegde literatuur:

Uniformen und Abzeichen des Deutschen Heeres 1933-1945 door Brian L. Davids.

ISBN 3-87943-301-1 uitgave 1973.